درست همانطور که درمان سرطان دوران کودکی نیازمند یک رویکرد بسیار تخصصی است، مراقبت پس از عمل و عوارض جانبی دیررس آن نیز همینطور می‌باشد. برای کمک به بچه های سرطانی ضروری است که صندوق خیریه ها با این عوارض بر بدن کودکان آشنا باشند. در مطلب قبل درباره‌ی درمان‌های مورد استفاده برای سرطان دوران کودکی صحبت کردیم. در این مطلب و مطلب بعدی عوارض روش‌های درمانی مختلف را بر قسمت‌های مختلف بدن می‌بینیم. عوارض جانبی دیررس ممکن است شامل بیش از یک قسمت از بدن (یا بیش از یک سیستم ارگانیزم) شوند و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید باشد.
در زیر برخی از موارد متداول برای عوارض جانبی دیررس سرطان اشاره می‌کنیم. این به هیچ وجه یک لیست کامل نیست، به عنوان اثرات جانبی دیررس دیگر، عوارض دیگری نیز می‌تواند رخ دهد. اگر کودک شما برای سرطان درمان می‌شود یا اگر خودتان در دوران کودکی تحت درمان قرار گرفتید، با گروه مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید تا در مورد تأثیرات دیررس بر اساس وضعیت خاص شما بیشتر بدانید.
مغز
برخی از درمان‌های مورد استفاده برای تومور در مغز و یا تلاش برای جلوگیری از گسترش سرطان در آنجا می‌تواند عوارض جانبی دیررس داشته باشد. کودکان مبتلا به تومورهای مغزی یا لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL) به احتمال زیاد اثرات دیررس در مغز دارند، اما کودکان مبتلا به سرطان‌های دیگر کمتر ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند. درمان‌هایی که می‌توانند بر مغز تاثیر بگذارند عبارتند از جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی.
سلول‌های مغزی طبیعی در چند سال اول زندگی به سرعت رشد می‌کنند و بسیار حساس به تابش هستند. پزشکان سعی می‌کنند از پرتودرماني در سر جلوگیری کنند و یا آن را در کودکان کمتر از 3 سال به تعویق اندازند تا آسیب‌هایی را که ممکن است بر توسعه مغز تاثیر بگذارد را کاهش دهند. اما حتی در کودکان بزرگتر، تابش و پرتو درمانی می‌تواند مشکلاتی مانند ناتوانی در یادگیری را ایجاد کند. پزشکان سعی می‌کنند تا از کمترین مقدار ممکن برای تابش و پرتو استفاده شود، اما این باید به اندازه‌ای باشد که با خطر ابتلا به سرطان یا بازگشت آن مقابله کند، زیرا پرتو درمانی در بعضی موارد ممکن است نجات‌بخش یک زندگی باشد.
برخی از انواع شیمی درمانی که به صورت وریدی (داخل وریدی یا شیمیایی IV) یا به طور مستقیم در ستون فقرات (به نام شیمی درمانی درون تراشه یا “شیمی درمانی ستون فقرات” نامیده می‌شود) هستند نیز می‌توانند باعث ناتوانی در یادگیری کودکان شوند. این مساله اگر شیمی درمانی ای پرتو درمانی طولانی‌تر شوند، بیشتر هم می‌شود، به خصوص اگر کودک در هنگام درمان سن پایین‌تری هم داشته باشد. ناتوانی در یادگیری در کودکانی که از هر دو روش شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده می‌کنند بسیار بیشتر است.
مشکلات یادگیری که اختلالات شناختی نامیده می‌شوند، عموما در سال‌های بعد از درمان مشخص می‌شوند. برخی از این مشکلات می‌توانند اینگونه باشند:
- نمرات IQ پایین، که می‌تواند بسته به شدت درمان متفاوت باشد.
- نمرات آزمون پیشرفت تحصیلی پایین
- مشکلات حافظه و توجه به مسائل
- هماهنگی ضعیف دست و چشم
- توسعه کند در طول زمان
مشکلات رفتاری
مهارت‌های غیر کلامی مانند ریاضی احتمالا بیشتر از مهارت‌های زبانی مانند خواندن و تلفظ کردن تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اما تقریبا هر منطقه از مغز می‌تواند تحت تاثیر قرار گیرد.
عوارض جانبی دیگری که ممکن است نشان داده شوند، بسته به نوع درمان مورد استفاده، شامل مواردی مانند تشنج و سردرد مکرر است.
درمان‌هایی که بر مغز اثر می‌گذارند می‌توانند به اثراتی در دیگر قسمت‌های بدن منجر شوند. به عنوان مثال، پرتو درمانی گاهی اوقات بر غده هیپوفیز تأثیر می‌گذارد، که در پایه مغز قرار دارد و به کنترل بسیاری از هورمون‌های بدن کمک می‌کند. علائم مشکلات هیپوفیز می‌تواند شامل خستگی، بی‌حالی، اشتها، ضعف سرد و یبوست باشد که ممکن است به پایین بودن میزان هورمون‌های خاصی اشاره کند. سایر مشکلات ممکن است شامل تاخیر در رشد و یا بلوغ جنسیتی باشد که در ادامه در اثرات درمان بر رشد و توسعه شرح داده شده است.
چشم‌ها
درمان سرطان می‌تواند روی دید به روش‌های مختلفی تاثیر بگذارد. مشكلات بینایی پس از درمان بیماری‌های رتینوبلاستوما بسیار رایجند كه سرطان‌های دوران کودکی هستند كه در منطقه حساس به نور چشم (شبكیه) شروع می‌شوند. در بسیاری از موارد، بینایی در چشم توسط تومور در زمان تشخیص نابود شده است. برای از بین بردن چشم آسیب دیده ممکن است جراحی انجام شود. اگر این کار انجام شود، یک چشم مصنوعی (مصنوعی) قرار داده می‌شود تا جای چشم از بین رفته را بگیرد.
پرتودرمانی در چشم ممکن است گاهی اوقات به قسمت‌های داخلی چشم آسیب برساند که می‌تواند منجر به مشکلات بینایی شود. تابش در ناحیه چشم نیز گاهی اوقات باعث ایجاد آب مروارید (تار شدن لنز چشم) در طول زمان می‌شود. درمان رادیوتراپی برای استخوان‌های نزدیک چشم ممکن است باعث کند شدن رشد استخوان شود، که می‌تواند شکل چهره کودک را در مرحله رشد آن تغییر دهد.
تومورهای غده هیپوفیز یا درمان آن‌ها ممکن است بر بینایی نیز تاثیر بگذارند. این غده بسیار نزدیک به اعصاب بینایی است که چشم‌ها را به مغز متصل می‌کند. جراحی یا تابش در این ناحیه ممکن است بر این اعصاب تاثیر بگذارد، که می‌تواند منجر به مشکلات بینایی شود.
برخی از داروهای شیمی درمانی می‌توانند برای چشم سمی باشند و مشکلاتی از قبیل تاری دید، دو بینی و کوری تدریجی را ایجاد کنند. البته اغلب این اثرات در طی زمان برطرف می‌شوند.
کودکانی که پیوند سلول‌های بنیادی را انجام داده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای برخی از مشکلات چشم هستند. در این شرایط سیستم ایمنی جدید به سلول‌های چشم (و همچنین سایر سلول‌های بدن) حمله می‌کند.
برخی دیگر از عوارضی که بر روی چشم تاثیر خواهند داشت عبارتند از:
- خشکی چشم
- آبریزش چشم
- تحریک چشم (احساس می‌کنند چیزی در چشم است)
- صلبیه رنگی (قسمت سفید چشم رنگی است)
- بینایی ضعیف
- حساسیت به نور
- دید ضعیف در شب
- تومور در پلک
- افتادگی پلک
اگر امکان این وجود داشته باشد که درمان سرطان بینایی را تحت تاثیر قرار دهد، دید کودک شما در طول درمان بررسی خواهد شد. به طوری که اگر نشانه‌های از دست دادن بینایی وجود داشته باشد، در صورت امکان برنامه درمان را بتوان تغییر داد. پس از درمان، آزمایشات چشم به طور مرتب برای کمک به یافتن مشکلات انجام می‌شود. با گذشت زمان، درمان‌هایی مانند حذف آب مروارید یا عینک مورد نیاز است.
گوش‌ها
بعضی از داروهای شیمی درمانی و آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است منجر به از دست دادن شنوایی (به ویژه صداهای بلند) شوند. اشعه‌ای که به مغز یا گوش داده می‌شود می‌تواند به کاهش شنوایی منجر شود، جراحی نیز در این مناطق می‌تواند همین تاثیر را داشته باشد. این خطر ممکن است در کودکان جوان‌تر که در زمان درمان هستند بیشتر باشد. دیگر اثرات متفاوتی از درمان در این منطقه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- مشکلات شنوایی هنگامی که سروصدا بسیار زیاد است.
- سرگیجه ( در صورتی که درمان بر گوش داخلی تاثیر گذاشته باشد.)
- جرمِ گوش سفت و محکم
اگر کودک شما در حال درمانی است که ممکن است شنوایی او را تحت تاثیر قرار دهد، تیم مراقبت‌های سرطان احتمالا در طول درمان شنوایی کودک شما را بررسی خواهند کرد. در صورتی که از دست دادن شنوایی به یک نگرانی تبدیل شود، در این صورت تغییراتی در برنامه‌ی درمانی لحاظ می‌شود.
پس از درمان، آزمون‌های شنوایی منظم می‌تواند به پیدا کردن هر گونه مشکل کمک کند. مهم است که در اسرع وقت به هر گونه مساله شنوایی رسیدگی شود. کودکان جوان‌تر با شنوایی ضعیف ممکن است با توسعه زبان مشکل داشته باشند. کودکان بزرگتر ممکن است در مدرسه یا در شرایط اجتماعی مشکلی داشته باشند. بعضی از کودکان ممکن است نیاز به سمعک یا استفاده از منابع کمکی دیگر برای برقراری ارتباط موثر داشته باشند.
***در مطلب بعدی عوارضی که روش‌های درمانی متفاوت بر سایر اعضای بدن مانند قلب و ریه می‌گذارند را با شما مطرح می‌کنیم.***
شما احتمالا با جستجوی یکی از عبارات زیر به این صفحه هدایت شده‌اید. در صورتی که مطلب مورد نظرتان را نیافتید، آن را در قسمت جستجو بررسی کنید.
صندوق خیریه و کودکان سرطانی، صندوق خیریه و بچه های سرطانی، صندوق خیریه و کمک به کودکان سرطانی، صندوق خیریه و کمک به بچه های سرطانی، صندوق خیریه و روش‌های درمان سرطان، صندوق خیریه و عوارض جانبی درمان های سرطان، صندوق خیریه و تاثیرات دیررس سرطان، صندوق خیریه و عوارض دیررس سرطان، صندوق خیریه و عوارض سرطان، صندوق خیریه و آثار جانبی سرطان.
نظر خودتان را ارسال کنید